W wyroku z dnia 15 czerwca 2023 r. w prawie C-520/21 TSUE przesądził, że banki nie mogą żądać od frankowiczów, będących konsumentami wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z kapitału. Była to jedna z ostatnich wątpliwości, które powstrzymywały kredytobiorców przed dochodzeniem swoich praw w Sądzie. Unieważnienie kredytu we frankach dla wielu osób wiązało się bowiem ze zbyt dużym ryzykiem. Teraz, gdy to ryzyko zostało zminimalizowane, powraca pytanie czy warto unieważnić kredyt frankowy? W poniższym wpisie postaram się przybliżyć najważniejsze skutki unieważnienia kredytu frankowego. Jeżeli po lekturze pojawiłyby się dodatkowe pytania, zachęcam do kontaktu. Postaramy się rozwiać wszelkie wątpliwości. Konsekwencje unieważnienia kredytu frankowego są bowiem informacjami, które każdy frankowicz powinien poznać, przed złożeniem pozwu w sądzie.
Spis treści
Podstawy prawne unieważnienia kredytu frankowego
Podstawowe pytanie jakie się wyłania dotyczy tego, dlaczego w ogóle można domagać się stwierdzenia nieważności kredytu frankowego. Odpowiedź znajdziemy w przepisach kodeksu cywilnego, a precyzyjniej w przepisach o niedozwolonych postanowienia umownych. Zgodnie z definicją tego pojęcia są to nieuzgodnione indywidualnie postanowienia, które są sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają interes konsumenta. W porządku, ale to nie za dużo jeszcze wyjaśnia. Za niedozwolone postanowienia umowne (inaczej abuzywne) uznaje się klauzule przeliczeniowe franka szwajcarskiego do polskich złotych. Innymi słowy chodzi o postanowienia które dotyczyły wysokości wypłacanego kredytu, ustalenia salda kredytu w walucie obcej czy też wysokości poszczególnych rat do zapłaty. Postanowienia te odwoływały się do tabel kursowych stosowanych przez bank. I tutaj pojawił się główny problem. Banki bowiem ustalały sobie te kursy w dowolny sposób. Nie istniały żadne regulaminy, które wiązałyby kurs franka szwajcarskiego z obiektywnymi miernikami typu kurs NBP. Sądy zaczęły zatem przyjmować, że taka dowolność w kształtowaniu zobowiązania kredytobiorcy przez bank jest sprzeczna z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interesy konsumentów. Skutkiem uznania danych postanowień za niedozwolone jest przyjęcie jakby nigdy nie zostały one do umowy wprowadzone. Teoretycznie zatem, umowa powinna trwać, tyle że bez wadliwych postanowień. Okazuje się jednak, że eliminacja wadliwych klauzul prowadzi do tak daleko idącej modyfikacji charakteru głównego przedmiotu umowy, że umowa nie może bez nich dalej obowiązywać. Stanowisko to zostało potwierdzone przez TSUE w wyroku z dnia 3 października 2019 r., wydanym w sprawie C-260/18 (tzw. sprawa Państwa Dziubak). Znalazło ono również akceptację w orzecznictwie polskich sądów powszechnych. Aktualnie, w przeważającej większości spraw, kończą się one dzisiaj pozytywnie dla konsumentów. Jeśli chcieliby Państwo dowiedzieć się więcej odnośnie tego jak wygląda sama sprawa w sądzie, zachęcam do zapoznania się z tekstem pt. Procedura unieważnienia kredytu we frankach.
Wyroki w sprawie frankowiczów
Jak zostało zaznaczone powyżej, orzecznictwo w sprawach frankowych jest dzisiaj bardzo korzystne. Nie oznacza to jednak, że każda sprawa jest na 100% wygrana. Postanowienia umów w różnych bankach nie są takie same i ulegały one zmianom na przestrzeni czasu. Dodatkowo dochodzi ocena okoliczności zawarcia umowy, celu na jaki kredyt był wzięty itp. Zmiennych jest sporo i należy je uwzględnić przy analizie, aby na pewno zarekomendować Klientowi najlepsze rozwiązanie. W naszej Kancelarii lubimy stawiać sprawę jasno. Jeżeli istnieją jakiekolwiek ryzyka procesowe, mogące się pojawić w trakcie postępowanie, frankowicz musi być o nich poinformowany jak również o kosztach ewentualnej przegranej. Oczywiście bardzo lubimy przekazywać informację, że nie znajdujemy w sprawie żadnych ryzyk, ale nie zawsze będzie to możliwe. Wolimy przedstawić każdy, nawet najczarniejszy scenariusz, aby Klient był w pełni świadomy tego na co się pisze. Zdecydowanie bardzie cenimy zaskakiwanie pozytywnie niż odwrotnie. Za to w szczególności ufają nam nasi Klienci.
Unieważnienie kredytu frankowego przedsiębiorcy
Co jednak z frankowiczami-przedsiębiorcami? Czy to prawda, że dla nich nie ma szans na uzyskanie unieważnienia umowy? Przecież w większości przypadków były to takie same osoby jak konsumenci, których brak wiedzy został wykorzystany przez bank. Czy wyłącznie fakt związku z działalnością gospodarcza uniemożliwię unieważnienie kredytu frankowego przedsiębiorcy? Niekoniecznie. Okazuje się bowiem, że są już pierwsze pozytywne wyroki, w których sądy przyznają ochronę prawną takim frankowiczom. Różnica polega na tym, że podstaw nieważności nie poszukuje się w przepisach o niedozwolonych postanowieniach umownych. Te bowiem rzeczywiście dotyczą tylko konsumentów. Wadliwość umów wynika z z ich sprzeczności z zasadą swobody umów. Uniemożliwia ona bowiem takie ukształtowanie stosunku prawnego, aby to jedna strona arbitralnie decydowała o wysokości zobowiązania drugiej strony. Z taką sytuacją mamy natomiast do czynienia wówczas, gdy bank samodzielnie ustala sobie stosowany kurs wymiany walut i decyduje w jakiej wysokości będzie należało zapłacić ratę w danym miesiącu.
Pozytywne konsekwencje unieważnienia kredytu we frankach
No dobrze, ale przejdźmy teraz do clou niniejszego wpisu. Jakie są skutki unieważnienia kredytu frankowego? Zacznijmy od tych pozytywnych. Po pierwsze, kredytobiorca nie jest zobowiązany do zapłaty żadnych kosztów udzielenia kredytu takich jak odsetki, prowizje czy inne opłaty (np. składka ubezpieczeniowa). Unieważnienie kredytu we frankach oznacza zatem de facto darmowy kredyt. Co więcej, pozytywny wyrok oznacza, ze kredytobiorca nie musi już spłacać zadłużenia. Co więcej hipoteka na nieruchomości powinna być wykreślona, ponieważ roszczenie o spłatę kredytu, które miała zabezpieczać okazało się nie istnieć.
Negatywne konsekwencje unieważnienia kredytu we frankach
Jeżeli chodzi natomiast o negatywne skutki, wskazać należy przede wszystkim na obowiązek zwrotu całego kapitału kredytu, który został wypłacony i to na raz. Kwestia ta aktualnie nie powinna jednak być zbyt problematyczna dla frankowiczów, ponieważ należność tę można potrącić z dotychczas uiszczonymi płatnościami na rzecz banku. Biorąc pod uwagę czas przez który umowy kredytu były wykonywane, w większości przypadków Klienci wpłacili do banku znacznie więcej niż otrzymali. Okazuje się zatem, że to bank ma obowiązek zwrócić jeszcze nadwyżkę uiszczoną tytułem nadpłat. W praktyce zatem konieczność zwrotu kapitału nie jest problemem. Jeżeli jednak dokonywane wpłaty nie pokryły jeszcze wypłaconego kredytu, wówczas należy tę kwestię wziąć pod uwagę. Warto przy tym jednak zaznaczyć, że samo postępowanie też trwa określony czas (najczęściej 2-3 lata), a więc w tym okresie istnieje możliwość zebrania niezbędnych środków na spłatę należności do banku.
Czy warto unieważnić kredyt frankowy?
Mając na uwadze korzyści, które wynikają z unieważnienia kredytu frankowego wydaje się, że jest to rozwiązanie jak najbardziej korzystne dla konsumenta. Najistotniejszą rzeczą, którą należy wziąć pod rozwagę jest natomiast kwestia zwrotu udzielonego kapitału kredytu. Jeżeli jednak suma wpłat na rzecz banku przewyższa kwotę wypłaconego kredytu lub też Klient dysponuje wolnymi środkami, które mógłby przeznaczyć na zwrot tej kwoty do banku, wówczas okoliczności tej nie trzeba postrzegać jako przeszkody. Podkreślić przy tym należy, że decyzja o rozpoczęciu postepowania powinna być zawsze poprzedzona rzetelną analizą sprawy i poznaniem wszystkich kosztów oraz ryzyk procesowych, jeżeli takie występuję. Tylko pełna informacja w tym zakresie umożliwia podjęcie w pełni świadomej decyzji i brak nieprzyjemnych niespodzianek w przyszłości.
Czy można unieważnić spłacony kredyt frankowy?
Wielu z naszych Klientów zgłosiło się do nas już po spłacie kredytu. Takie kredyty również można unieważnić, choć technicznie nie żąda się od sądu stwierdzenia nieważności umowy a jedynie żąda się zwrotu nadpłaconych rat kredytu. W praktyce chodzi o różnicę pomiędzy sumą wpłat na rzecz banku a wypłaconym kapitałem kredytu. Pojawia się tu oczywiście pytanie a termin przedawnienia takich roszczeń.
Unieważnienie kredytu frankowego a przedawnienie
Zgodnie z orzecznictwem TSUE, rozpoczęcie biegu terminu przedawnienia nie może rozpocząć się wcześniej niż w momencie, w którym konsument dowiedział się o niedozwolonym charakterze postanowień zawartych w umowie. Jest to oczywiście indywidualna sprawa. W niektórych przypadkach następuje to po lekturze artykułów w Internecie, w innych dopiero po kontakcie z kancelarią. Część sędziów przyjmuje jednak, że konsument najpóźniej mógł się dowiedzieć o abuzywności w momencie wydania wyroku w sprawie Państwa Dziubak. Z uwagi na medialność tego orzeczenia, przyjmuje się, że wiedza o nieważności umowy kredytu frankowego była od tego momentu powszechna.
Kredyty frankowe Kancelaria Kraków
W naszej praktyce zajmujemy kredytami frankowymi oferowanymi przez wszystkie banki. Do najczęstszych przypadków należą jednak następujący kredytodawcy:
Getin Noble Bank
Bank Millenium (następca prawny Euro Bank)
PKO BP (następca prawny Nordea)
Raiffeisen Bank (następca prawny EFG Polbank)
mBank (następca prawny Multibank oraz BRE Bank)
Santander Consumer
Santander Bank Polska (następca prawny Kredyt Bank)
Bank PEKAO
BOŚ Bank
Bank Handlowy
BNP Paribas
Deutsche Bank
BGŻ BNP Paribas (następca prawny Fortis Bank)
Bank BPH (następca prawny GE Money Bank)
Credit Agricole (następca prawny Lukas Bank)
Jeżeli czytają Państwo ten tekst, z pewnością rozważacie Państwo rozpoczęcie procesu z bankiem o unieważnienie kredytu frankowego. Zachęcamy zatem do kontaktu i przesłania dokumentów do analizy. Jest ona całkowicie bezpłatna. Do każdej sprawy podchodzimy z należytą starannością. W przeciwieństwie do wielu „kancelarii internetowych” za którymi nie wiadomo kto dokładnie stoi, nasza kancelaria w Krakowie posiada rzeczywistą siedzibę, gdzie można umówić się na spotkanie. Kancelarię tworzą adwokat dr Tomasz Marek oraz radca prawny dr Marcin Hotel, którzy reprezentują kancelarię z imienia i nazwiska. Nasi współpracownicy to także radcowie prawni i adwokaci z dużym doświadczeniem. Mają zatem Państwo pewność, że sprawa jest obsługiwana przez osoby z odpowiednimi uprawnieniami i kompetencjami a także kto ponosi odpowiedzialność za jakość świadczonej pomocy. Jest to niezwykle ważne przy wyborze pełnomocnika, który ma prowadzić Państwa sprawę.
