Mamy przyjemność poinformować Państwa, że w sprawie prowadzonej przez Kancelarię dla Jej Klientów z zakresu ochrony dóbr osobistych zapadł 22 czerwca 2022 r. wyrok Sądu I instancji (wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie, Wydział IV Cywilny, sygn. akt IV C 1210/19) uwzględniający w znakomitej części roszczenia Powodów. Należy podkreślić, że Pozwanym w tym sporze była Spółka będąca właścicielem jednego z największych portali internetowych w Polsce, a mianowicie Wirtualna Polska Media S.A. do której należy między innymi portal www.wp.pl. Sąd nakazał Pozwanemu między innymi opublikowanie oświadczenia zawierającego przeprosiny Powodów oraz zasądził od Pozwanego na rzecz Powodów zadośćuczynienie w łącznej wysokości 20.000,00 zł.
Spis treści
Sprawa o naruszenie dóbr osobistych
Sprawa dotyczyła następującego stanu faktycznego. Mianowicie, w 2019 r. doszło do opublikowania na stronie internetowej Pozwanego pod adresem: www.wp.pl, na stronie głównej oraz w dziale „Styl Życia” (www.kobieta.wp.pl) artykułu, którego przedmiotem było opisane negatywnego zjawiska społecznego w postaci organizowanie wystawnych przyjęć, a w szczególności przyjęć weselnych, nawet w sytuacji, w której nupturienci nie są w stanie ponieść tak wysokich kosztów ich organizacji. Wydźwięk wskazanego artykułu był zatem oczywiście pejoratywny. Przedmiotowy artykuł został opatrzony przez autora zdjęciem Klientów naszej Kancelarii (Powodów), pomimo tego, że nie mieli Oni nic wspólnego z opisywanym w artykule zjawiskiem, jak również pomimo tego, że nigdy nie wyrażali Pozwanemu jakiejkolwiek zgody na opublikowanie ich prywatnych zdjęć zawierających wizerunki małżeństwa Powodów. Niezwłocznie po publikacji artykułu, w komentarzach rozgorzała ożywiona dyskusja ludzi, w większości oburzonych zachowaniem opisywanym w treści wpisu, którzy w sposób bezpośredni wyrażali swoją dezaprobatę wobec opisywanego zachowania. W stronę osób opisywanych w artykule (a więc, konsekwentnie, w stronę Powodów – kojarzonych jako bohaterowie z artykułu) posypały się ze strony komentujących liczne obelgi czy wulgarne epitety.
Co więcej, niedługo po publikacji artykułu do Powodów zaczęli telefonować znajomi oraz rodzina, którzy ze dziwieniem i niedowierzaniem pytali o powiązania Powodów z treścią artykułu. Oczywistym bowiem było dla nich, że Powodowie reprezentują diametralnie odmienny sposób myślenia oraz poziom życia, a ponadto wykonują inną prace, aniżeli osoby przedstawione w artykule. Ponadto, Powodowie, w chwili publikacji artykułu już od dawna byli małżeństwem, a nie narzeczeństwem, co wynikało z treści artykułu.
Sąd Okręgowy w Warszawie (IV Wydział Cywilny) nie miał wątpliwości, że tego typu sytuacja stanowi naruszenie dóbr osobistych Klientów Kancelarii. W wyroku z dnia 22 czerwca 2022 r. (IV C 1210/19) Sąd w uzasadnieniu wskazał między innymi, że:
„Powodowie w ocenie Sądu wykazali naruszenie ich dóbr osobistych przez pozwanego. Powodowie w pozwie wskazali, że zachowanie pozwanego naruszyło ich dobra osobiste w postaci: czci, dobrego imienia, prawa do prywatności. (…).W okolicznościach niniejszej sprawy w ocenie Sądu doszło do naruszenia tak rozumianej czci powodów, ich dobrego imienia i godności. Asumptem do wywiedzionych przez powodów żądań był artykuł opublikowany przez pozwanego, w ramach którego poruszone zostały kwestie związane z brakiem funduszy na ślub, przy czym artykuł został opatrzony zdjęciem powodów. Należy zgodzić się z powodami, że materiał ten, w szczególności poprzez zamieszczenie w nim zdjęcia powodów, stanowił bezprawne działanie naruszające ich dobra osobiste. Co istotne z punktu widzenia rozpatrywanej sprawy, artykuł został opublikowany wraz ze zdjęciem powodów. Zdjęcie to zostało tego samego dnia opublikowane na profilu Instagram prowadzonym przez powódkę, na jej prywatnym koncie. Konto to było prowadzone jedynie dla prywatnych interesów powódki, na żadnym etapie nie udzielała ona zgody na wykorzystanie publikowanych przez nią zdjęć. Tym samym, zdjęcie zostało opublikowane w artykule bezprawnie, bez wiedzy powodów, a pozwany nie występował o udzielenie takiej zgody od powodów. To z kolei implikuje faktem, że takie bezprawne wykorzystanie zdjęcia stanowiło w ocenie Sądu niewątpliwie naruszenie dóbr osobistych powodów, w tym przede wszystkim ich prawa do prywatności.”
Inaczej mówiąc, Sąd Okręgowy w Warszawie uznał, że stan faktyczny sprawy należy rozpatrywać w kategoriach naruszenia kilku różnych dóbr osobistych, tj. czci, dobrego imienia oraz prawa do prywatności. Sąd podkreślił jednocześnie, że w sprawie nie zostało wykazane przez Pozwanego, że do naruszenia dóbr osobistych Klientów Kancelarii doszło w warunkach wyłączających bezprawność. Zgodnie z uzasadnieniem omawianego wyroku:
„Jak wskazano na wcześniejszym etapie uzasadnienia, obowiązek wykazania braku bezprawności działania spoczywa na osobie faktycznie naruszającej dobro osobiste chronione prawem. Z samego art. 24 k.c. wynika bowiem domniemanie bezprawności. Do okoliczności wyłączających bezprawność należy zaliczyć przy tym m. in. zgodę uprawnionego na działanie, działanie na podstawie przepisu lub w wykonaniu prawa podmiotowego, nadużycie prawa podmiotowego. Katalog ten nie jest katalogiem zamkniętym, należy do niego dodać choćby działanie w obronie uzasadnionego interesu społecznego lub prywatnego. W zachowaniu pozwanego nie sposób jednak doszukać się działania wyłączającego bezprawność. Bez wątpienia zdjęcie zostało opublikowane w sposób bezprawny, bez zgody powodów, a co więcej nie zaszły żadne przesłanki wskazujące na zachowanie odpowiedniej rzetelności dziennikarskiej, o czym mowa na wcześniejszym etapie niniejszego uzasadnienia.”
Sąd nie miał wątpliwości, że roszczenie o usunięcie skutków naruszenia dóbr osobistych przez opublikowanie przez Pozwanego przeprosin na głównej stronie jego portalu oraz w dziale specjalistycznym „Styl Życia” w sposób wskazany w pozwie zasługuje na uwzględnienie. Sąd uznał jednocześnie, że rozmiar krzywdy poniesionej przez Powodów uzasadnia przyznanie każdemu z nich kwoty po 10.000,00 zł zadośćuczynienia wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.
Na dzień publikacji niniejszego artykułu, wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie jest nieprawomocny.
Na czym polega naruszenie dóbr osobistych?
W kontekście omawianego wyżej wyroku warto krótko przypomnieć najważniejsze regulacje dotyczące dóbr osobistych. Zgodnie z art. 23 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 Kodeks cywilny (dalej również jako „k.c.”):
„Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.”
Z przytoczonej normy prawnej wynika zatem, iż niemajątkowa ochrona dóbr osobistych uzależniona jest od wystąpienia dwóch przesłanek: zagrożenia lub naruszenia dobra osobistego oraz bezprawności zachowania prowadzącego do naruszenia dobra osobistego. Należy podkreślić jednocześnie, że przepis art. 24 k.c. (którego treść zostanie przytoczona poniżej) wprowadza swego rodzaju domniemanie bezprawności – ciężar wykazania, że zagrożenie lub naruszenie dobra osobistego nie miało charakteru działania bezprawnego obciąża osobę, która dobro osobiste naruszyła. W orzecznictwie podkreśla się, że bezprawność winna być traktowana w kategoriach obiektywnej (przedmiotowej) kwalifikacji czynu z punktu widzenia jego zgodności z prawem i zasadami współżycia społecznego. Działanie bezprawnym jest zatem działanie sprzeczne z normami prawa lub zasadami współżycia społecznego (vide Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 04.06.2003 r., I CKN 480/01 niepubl.).
Jakie są skutki naruszenia dóbr osobistych?
W art. 24 § 1 k.c. ustawodawca wskazuje, że:
„Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.”
We wskazanym artykule ustawodawca zawarł zatem katalog roszczeń których może dochodzić podmiot pokrzywdzonym działaniem stanowiącym naruszenie dóbr osobistych. Co ważne, jeżeli na skutek naruszenia dóbr osobistych pokrzywdzony poniósł również szkodę majątkową, to może on dochodzić jej naprawienia na zasadach ogólnych (vide art. 415 k.c. w zw. z art. 24 § 2 k.c.).
Należy zaznaczyć, że nie ma przeszkód, aby osoba dotknięta naruszeniem dóbr osobistych dokonała kumulacji swoich roszczeń, co też miało miejsce w wyroku wskazanym na wstępie niniejszego artykułu, gdzie Klienci Kancelarii dochodzili jednocześnie roszczenia o usunięcie skutków naruszenia dóbr osobistych (przez opublikowanie stosownych przeprosin) jak również roszczeń o zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę (tj. szkodę niemajątkową).
Kancelaria Prawa Gospodarczego Kraków – pomoc
Mając na uwadze rozwój społeczeństwa informacyjnego, kwestia ochrony dóbr osobistych (w szczególności w Internecie) coraz częściej jest przedmiotem pytań ze strony Klientów Kancelarii. Adwokaci i radcowie prawni naszej Kancelarii dokonują zatem często analizy poszczególnych przypadków naruszenia dóbr osobistych, jak również pomagają Klientom prowadzić sprawy sądowe zarówno przeciwko innym osobom fizycznym naruszającym dobra osobiste, jak również przeciwko dużym korporacjom medialnym.
