W ostatnich dniach rynek finansowy obiegła informacja o wszczęciu przez Prezes UOKiK postępowań przeciwko spółkom z grupy kapitałowej HRE Investments – spółce-matce, Hreit oraz Heritage Real Estate. Z treścią komunikatu urzędu można zapoznać się tutaj. Zapraszamy do zapoznania się poniżej z kolejnym tekstem dotyczącym odzyskiwania pieniędzy ulokowanych w alternatywne inwestycje. Z innymi artykułami o podobnej tematyce można zapoznać się np. we wpisie pt. Farma Mleka – odzyskanie pieniędzy.
Spis treści
Zarzuty Prezesa UOKiK
Zastrzeżenia Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wzbudził przede wszystkim sposób prezentacji możliwości inwestycyjnych w spółki należące do grupy. Chodziło głównie o materiały informacyjne. Sprawa dotyczy inwestycji w przedsięwzięcia deweloperskie poprzez zakup udziałów w spółkach je realizujących. Zdaniem Prezesa UOKiK przedstawiały one jedynie zalety inwestycji, pomijając przy tym istotne ryzyka. Tymczasem, w przypadku oferowanych inwestycji nie było żadnych gwarancji zwrotu środków ani żadnych zabezpieczeń. Jednocześnie, poszczególne przedsięwzięcia były wystawione na wiele poważnych ryzyk gospodarczych, które w przypadku ziszczenia się, mogły doprowadzić do utraty przez inwestorów całego kapitału. Konsumenci mogli być zatem wprowadzeni w błąd co do charakteru inwestycji będąc przekonanymi o ich pewności.
Brak współpracy w trakcie postępowania wyjaśniających
Na marginesie zaznaczyć można, że jak wynika z komunikatu na stronie Prezesa UOKiK, Prezes wezwał do udzielenia informacji i przekazania dokumentów przez HRE Investments, Hreit oraz osiem spółek z tej grupy kapitałowej (Apartamenty Senatorska, Apartamenty Barona, Lotnisko Park, Sikorskiego 36, BDC Development, North Star Development, South Star Development, West Star Development). Zgodnie z przekazanymi informacjami, żądane informacje zostały przekazane ze znacznym opóźnieniem, a jedna ze spółek w ogóle nie zareagowała na wezwanie. Wobec tego faktu, wszczęte zostały postępowania w sprawie nałożenia kar pieniężnych za brak współpracy z Urzędem.
Nieuczciwe praktyki rynkowe
Stosowane nieuczciwych praktyk rynkowych jest zakazane. Zgodnie z art. 4 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym:
1. Praktyka rynkowa stosowana przez przedsiębiorców wobec konsumentów jest nieuczciwa, jeżeli jest sprzeczna z dobrymi obyczajami i w istotny sposób zniekształca lub może zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta przed zawarciem umowy dotyczącej produktu, w trakcie jej zawierania lub po jej zawarciu.
2. Za nieuczciwą praktykę rynkową uznaje się w szczególności praktykę rynkową wprowadzającą w błąd oraz agresywną praktykę rynkową, a także stosowanie sprzecznego z prawem kodeksu dobrych praktyk. Praktyki te nie podlegają ocenie w świetle przesłanek określonych w ust. 1.
3. Za nieuczciwą praktykę rynkową uznaje się prowadzenie działalności w formie systemu konsorcyjnego lub organizowanie grupy z udziałem konsumentów w celu finansowania zakupu w systemie konsorcyjnym. Praktyki te nie podlegają ocenie w świetle przesłanek określonych w ust. 1.
W kontekście poruszanym w niniejszym tekście istotne jest w szczególności działanie wprowadzające w błąd przez zaniechanie. Problematyką tą zajmuje się art. 6 w/w ustawy, zgodnie z którym:
1. Praktykę rynkową uznaje się za zaniechanie wprowadzające w błąd, jeżeli pomija istotne informacje potrzebne przeciętnemu konsumentowi do podjęcia decyzji dotyczącej umowy i tym samym powoduje lub może powodować podjęcie przez przeciętnego konsumenta decyzji dotyczącej umowy, której inaczej by nie podjął.
2. W razie wątpliwości za istotne informacje, o których mowa w ust. 1, uważa się informacje, które przedsiębiorca stosujący praktykę rynkową jest obowiązany podać konsumentom na podstawie odrębnych przepisów.
3. Wprowadzającym w błąd zaniechaniem może być w szczególności:
1) zatajenie lub nieprzekazanie w sposób jasny, jednoznaczny lub we właściwym czasie istotnych informacji dotyczących produktu;
2) nieujawnienie handlowego celu praktyki, jeżeli nie wynika on jednoznacznie z okoliczności i jeżeli powoduje to lub może spowodować podjęcie przez przeciętnego konsumenta decyzji dotyczącej umowy, której inaczej by nie podjął.
4. W przypadku propozycji nabycia produktu, za istotne informacje, o których mowa w ust. 1, uznaje się w szczególności:
1) istotne cechy produktu w takim zakresie, w jakim jest to właściwe dla danego środka komunikowania się z konsumentami i produktu;
2) imię, nazwisko (nazwę) i adres przedsiębiorcy (siedzibę) oraz przedsiębiorcy, na którego rzecz działa;
3) cenę uwzględniającą podatki lub, w przypadku gdy charakter produktu nie pozwala w sposób racjonalny na wcześniejsze obliczenie ceny, sposób, w jaki cena jest obliczana, jak również wszelkie dodatkowe opłaty za transport, dostawę lub usługi pocztowe lub, w sytuacji gdy wcześniejsze obliczenie tych opłat nie jest w sposób racjonalny możliwe, informację o możliwości powstania takich dodatkowych kosztów;
4) uzgodnienia dotyczące sposobu płatności, dostawy lub wykonania produktu oraz procedury rozpatrywania reklamacji;
5) informacje o istnieniu prawa do odstąpienia od umowy lub rozwiązania umowy, jeżeli prawo takie wynika z ustawy lub umowy.
5. Przy ocenie, czy praktyka rynkowa wprowadza w błąd przez zaniechanie, należy uwzględnić wszystkie jej elementy oraz okoliczności wprowadzenia produktu na rynek, w tym sposób jego prezentacji.
6. W przypadku gdy ze specyfiki środka komunikowania się z konsumentami stosowanego dla danej praktyki rynkowej wynikają ograniczenia przestrzenne lub czasowe, ograniczenia te i wszystkie środki podjęte przez przedsiębiorcę w celu udostępnienia informacji konsumentom w inny sposób uwzględnia się przy ocenie, czy doszło do pominięcia informacji.
Jeżeli zatem przedsiębiorca przemilczy istotne informacje dotyczące oferowanego produktu, istnieją podstawy do podnoszenia roszczeń przeciwko niemu na podstawie wskazanej ustawy. Roszczeniem, którym inwestorzy mogą być potencjalnie najbardziej zainteresowani jest żądanie naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych, a w szczególności żądanie unieważnienia umowy z obowiązkiem wzajemnego zwrotu świadczeń.
Odpowiedzialność odszkodowawcza
Niezależnie jednak o dochodzenia swoich praw na gruncie ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkom należy zauważyć, że pod rozwagę należy wziąć także ogólne przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej, przewidziane w art. 415 k.c. Stwierdzenie przez Prezesa UOKiK że doszło do naruszenia zbiorowych interesów konsumentów może być argumentem przemawiającym za stwierdzeniem, że działanie podmiotów oferujących inwestycje w podmioty z grupy kapitałowej HRE Investments było bezprawne. To z kolei otwierałoby drogę do oceny dotyczącej ewentualnej odpowiedzialności odszkodowawczej podmiotu oferującego inwestycje i do odzyskania pieniędzy.
Kancelaria Prawa Gospodarczego Kraków
Oczywiście kwestia ewentualnych roszczeń przysługujących poszczególnym inwestorom wymaga w każdym przypadku indywidualnej analizy. Bez zapoznania się z dokumentami i ustaleniem jak wyglądał proces oferowania inwestycji nie można przesądzać, że istnieją podstawy do dochodzenia roszczeń. Jeżeli byliby Państwo natomiast zainteresowani weryfikacją posiadanych dokumentów, zachęcamy do kontaktu z naszą kancelarią prawną. Posiadamy duże doświadczenie w odzyskiwaniu środków z nietrafionych inwestycji i z chęcią pomożemy Państwu w ocenia sytuacji prawnej. W wielu przypadkach odzyskanie pieniędzy jest możliwe. Warto przy tym pamiętać, że ewentualne działania dobrze jest podjąć szybciej niż później. Środków na zaspokojenie roszczeń wielu podmiotów nie zawsze wystarcza dla wszystkich i może tutaj znajdować zastosowanie zasada – kto szybszy, ten lepszy.
